Üçlü Burma Asa

Orjinal El yapımı Devrek Bastonu

Kullanılan Malzeme  - Kızılcık Ağacı 

Devrek Bastonu Dokuz aşamada yapılır.

1-Fırınlama:  Baston yapımına uygun ebatlarda toplanan kızılcık ağacı 180-240’C sıcaklıkta fırınlanarak yumuşaması sağlanır. Kızılcık Ağacının en büyük özelliği fırınlama sonrası yumuşaması ve sanatkârı tarafından istenen şeklinin verilebilmesidir. Bu aşamada dal üzerindeki düzelme işlemi yapılır. Düzeltme işlemi düzeltme tahtası denilen üzerinde çeşitli ebatlarda delikler olan bir tahta aracılığı ile yapılır.  Bu işlem sonrası soğumaya bırakılır.

2-Tornalama: Bastonun en önemli işlemi tornalamadır. Bu işlem tasarlanan bastonun sapının şekliyle üzerindeki oymanın şekline göre kalınlığı ve estetiği değişkendir. Tornada sap takılacak kısmı, işleme yapılacak gövdesi ve uç takılacak bölümleri çekilerek hazırlanır.

3-Gövde: Birinci gruptaki yapılacak işlemeye göre tornada çekilen kızılcık gövdeye fatura açılır ve işlenecek yılan, baklava dilimi vs. şekiller önce markalanarak özenle göze en hoş görünecek şekilde taksimatı yapılır. Bu işlemler tamamen elde yapılır. Bu kısım Devrek bastonu ustasının sanatını icra ettiği kısımdır. Bastonların fiyatını da bu çalışma belirler.

İkinci grupta bezeme işlemi yapılacak gövde tornada düz çekilir. Bu gruptaki bastonlar sapta dâhil bastonun bütün temizlik, zımpara ve boya işlemleri bittikten sonra bir kat vernik atılır. Ve üzerine çıkarılacak motif, fotokopi yapılmış motif işlemeleri kâğıtlar geçici yapıştırılır. Ve bundan sonra spiral (Dişçi frezesi) denen aletin ucunu takılan ufak çeşitli matkaplarla motiflerin hatları gövde üzerine geçilir. Ve yine bu özel matkaplarla motiflerin içi ağacın beyaz kısmı ortaya çıkana kadar temizlenir. Temizlik işlemi bittikten sonra matkapların bıraktığı ve düzensizliği gideren zımba dediğimiz kalın çividen yapılan özel aletle noktalar şeklinde zımbalanır. Bu yola motiflerin içine hem göze hoş gelen bir düzen ve motife klasik bir görüntü kazandırır.

 4-Sap Kesimi: Her gövdeye, her işlemeye her sap modeli yakışmaz. Her işlemenin kendine uyan sap şekilleri vardır. Sapla, işlenen gövde arasındaki uyum çok önemlidir. Elimizdeki sap çeşitlerinin hepsi patron kalıpları mevcuttur. Kullanılacak tahtaya şerit makinalarında özenli bir şekilde biçilir. Ve kavela delikleri delinir. Bu delik sayesinde gövdeye tutkalla monte edilir. İlk biçme işlemi biraz kaba olduğu için tekrar şeritte gövdeye göre son kesimleri ve düzeltmesi yapılır. Kesilen sapın köşeli kenarları frezede kabaca yuvarlatılır. Daha sonra tezgâhlarda özel törpüler ve eğelerle tam estetiği verilir.

5-Uç Takmak: Tornada, önce uç takılacak kısma kavelası açılır. Takılacak uç (Boynuz ucu ve polyamit ) delinerek gövdedeki kavelaya tutkalla monte edilir. Kuruduktan sonra gövdeye göre göze hoş görünecek şekilde temizliği yapılır. Devrek Bastonundan bu uç kısımlarının dayanıklılığı ve estetiği çok önemlidir.

6-Sistire ve Zımpara: Oyma ve törpü işlemleri bitmiş sap ve gövde üzerindeki törpü izlerine tamamen çıkartmak için önce sistire çekilir. Bu işlemden sonra kalından başlamak üzere baston üzerindeki şekiller ve gövde net ve parlak bir görünüm alıncaya kadar ince varan zımpara işlemi yapılır.

7-Renklendirme (Boyama): Aslında bastonumuzun üzerindeki renk bir boya maddesi değildir. Bastonumuzu Dünya’daki bütün bastonlardan ayıran en önemli özelliği bu renk verme işlemidir. Kızılcık ağacının da baston konusunda ne kadar özel yeri olduğu burada ortaya çıkmaktadır. En rahat ve kalıcı olarak ya çini mürekkebi ile yâda saf nitrik asitle yakılarak boyanır. Saf nitrik asidi sadece suyla söndürerek sarı renkli yâda saf nitrik asitte önce bir miktar demir eritip yarı yarıya suyla söndürüp kahverengini elde edersiniz. Bastona renk verecek kısımları renge göre ayarlanan nitrik asitle el değdirmeden dikkatlice sürülür. Ve tüp ateşinin üzerinde iyice yakılarak renk alması sağlanır. Bu renkler bastonun üzerinde ancak sistire ile kazıyarak çıkarılır. Anormal şartlarda kesinlikle bozulma yapmaz.

8-Süsleme İşleme: Genelde yılan üstü boyamadan doğan şekillerle ve her ustanın sapın hemen altında 5-7 cm lik bölgesine o ustanın kimliği yerine geçen bölümlerde çiçek veya başka simgelerle süslediği bölümlerdir. Bu süslemeler çini mürekkebi ile ya boyayarak spiralle oyulur, ya da çini kalemleri ile çizerek yapılır. Ya da aynı işlem asitle yapılır ve sonra oyulur. Bir diğeri de bu bölgeler beyaz bırakılarak yakı kalemi dediğimiz dekorasyon havyası ile yakılarak yapılır.

9-Vernikleme: Bütün işlemleri tamamlanan bastonun verniklenmesi genelde çabuk kuruyan selülozik uzun boru içinde inceltilmiş daldırma ve süzme işlemi ile yapılır. Daldırma usulü verniğin her bölgesine nüfus etmesi eşit şekilde dağılması bakımından en sağlıklı yöntemdir. İyi bir vernikli yüzey elde edilene kadar belli zaman aralıklarıyla bu ilsem 7-8 defa tekrarlanır.

Yorum Yap